Maarten en Gijs bezoeken het allereerste dino-park ter wereld! Zo’n 170 jaar vóór Jurassic Park werd er in Zuid-Londen al een prachtig park aangelegd met enorme beelden, van de eerste dinosauriërs die toen bekend waren.
Historicus (en vriend van de show) Ilja Nieuwland leidt ze langs de beelden, die stammen uit 1854 en die bezoekers ‘levensechte’ dinosauriërs moesten laten zien. De dieren zijn nu nog steeds diep indrukwekkend.
De megalosaurus beloert bezoekers vanaf een heuveltje (foto: Yasmin Grooters)
Als je bij station Crystal Palace uitstapt, wandel je binnen vijf minuten een dinowereld in zoals ze in de negentiende eeuw dachten dat die eruit heeft gezien. Vanuit de vijvers word je gadegeslagen door prehistorische zeereptielen. Een grote vleesetende Megalosaurus staart de bezoeker vanaf een heuveltje aan. De echte pronkstukken zijn de iguanodons, die te herkennen zijn aan de hoorns op de neus. Natuurlijk bezaten ze die niet echt, maar in 1854 dacht men nog van wél.
Richard Owen, Benjamin Waterhouse Hawkins, Crystal Palace Park in aanbouw rond 1853 (vlnr).
Kunstenaar Benjamin Waterhouse Hawkins die de beelden ontwierp, deed heus niet zomaar wat. Hij liet zich adviseren door de grootste wetenschapper uit die tijd: Richard Owen. We hebben het over zo’n dertig jaar na de ontdekking van het echtpaar Mantell, en evenveel jaren vóór de opgravingen in Bernissart.
Hawkins bouwde twee varianten van Iguanodon (foto: Yasmin Grooters)
In 1854 werden er twee modellen van iguanodon geplaatst: de ene met zijn buik op de grond als een soort leguaan, de tweede op vier poten. Het dier ziet er eerder uit als een fors uitgevallen neushoorn. Bij gebrek aan hard bewijs over uiterlijkheden van dino’s baseerden ook wetenschappers hun voorstellingen vooral op de dieren die ze om zich heen zagen. Bij iguanodon wisten ze niet zeker wat te doen, en besloot Waterhouse Hawkins dus tot twee verschillende poses.
De Hylaeosaurus staat met zijn rug naar bezoekers. Maar nog steeds laat dit beeld goed zien hoe ze in 1854 dachten dat deze ankylosaurusachtige eruit zag: met een soort van pantserachtige bedekking op de rug, voorzien van grote, rechtopstaande stekels. (foto: Yasmin Grooters)
De beelden in het park trokken in hun glorietijd honderdduizenden bezoekers. Alleen al bij de opening van het Geological Court, zoals het officieel heette, waren zo’n 40.000 mensen aanwezig. Kinderen en hun ouders vergaapten zich massaal aan de dieren uit een andere tijd, ver voor de bijbelse zondvloed. Ook nu nog zijn de Crystal Palace Dinosaurs bijzondere monumenten omdat hiermee letterlijk in steen gebeiteld is hoe mensen toen de oertijd zagen.
Deze plesiosaurus wordt belaagd door een (nog levende) dinosaurus, een meeuw (foto’s: Yasmin Grooters)
Misschien wel het meest bijzondere dier in het park is deze ‘Labyrinthodon’. Ilja Nieuwland legt in deze aflevering uit dat het dier zoals het in het park staat, niet bestaat en hoe het dan toch in Crystal Palace Park is beland. (foto: Yasmin Grooters)
Bekijk het boek!
Wil je meer weten over de Crystal Palace Dinosaurs, dan vind je hier een prachtig boek over het project.
De dodende dino
We eindigen de aflevering natuurlijk weer met een bizar verhaal van de Vlaamse auteur Harald Scheerlinck (het boek ‘Dinomanie’), die uitlegt dat recent duidelijk werd dat dino-beelden ook mensen kunnen doden.
Genoemd in de podcast
De onderstaande fragmenten worden kort geciteerd of besproken in de aflevering: